Antoni Niksiński "Mars" "Rola"

Antoni NIKSIŃSKI "Mars" "Rola"
Antoni Niksiński ps. "Mars", "Rola" (ur. 27 października 1913 r. w Słoniawach k. Makowa, zm. 10 maja 1984 r. w Przasnyszu) -  żołnierz ZWZ-AK, inżynier geodeta, przewodniczący ZBoWiD-u, społecznik.
Pochodził z wielodzietnej rodziny chłopskiej. Był synem Stanisława i Antoniny z Jakubiaków. Ukończył klasyczne gimnazjum i studia w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Ostródzie (nostryfikował dyplom inżyniera na Politechnice Warszawskiej w 1950 r.). Do wybuchu II wojny światowej przebywał na Polesiu. Tam oprócz pracy zawodowej zajmował się dokumentacją fotograficzną tego regionu. Przyjaźnił się w tym okresie m. in. z Melchiorem Wańkowiczem i księciem Konradem Radziwiłłem.
We wrześniu 1939 r. brał udział jako oficer WP w walkach z Niemcami na wschodzie kraju. Po klęsce wrześniowej przedostał się w okolice Przasnysza i związał się z ZWZ. Potem zaczął pracę w niemieckim Urzędzie Geodezji. Będąc jednocześnie agentem "dwójki", przekazywał tajne dokumenty operacji niemieckich do władz AK. Zagrożony ujęciem przez gestapo, uszedł do lasu. W szeregach AK walczył do końca wojny. Był szefem wywiadu Ośrodka AK Przasnysz. 6 sierpnia 1944 r. skierowany został wraz z grupą 18 ludzi do oddziału partyzanckiego "Łowcy". Komendant Obwodu AK Stanisław Wierzbowski ps. "Dęboróg" powołał go na stanowisko dowódcy oddziału. We wrześniu 1944 r. zlecono mu specjalną pracę wywiadowczą - rozpracowanie lotniska Sokołówek pod Ciechanowem.
W 1947 r. Antoni Niksiński został prewencyjnie aresztowany przez UB. Dzięki pomocy kuzynki, żony pułkownika UB, udało mu się po pół roku opuścić więzienie. Wkrótce rozpoczął pracę w przasnyskim urzędzie, angażując się w tworzenie Wydziału Geodezji. W latach 60-tych, ze względu na "niepoprawność" polityczną (odmówił zapisania się do PZPR), został zdegradowany do roli szeregowego urzędnika, pomimo, iż był w tym urzędzie jedynym fachowcem z wyższym wykształceniem. Czuł się w tej sytuacji represjonowany i poniżany. Na emeryturę przeszedł w 1978 r.
Obok pracy zawodowej Antoni Niksiński poświęcił się pracy społecznej. Przez wiele lat był przewodniczącym Komitetów Rodzicielskich w Szkole Podstawowej nr 1 oraz w LO. Od 1974 r. do śmierci był prezesem przasnyskiego koła ZBoWiD. Udzielał się także jako biegły sądowy. Przyjaźnił się z Adamem Bieniem, który od 1974 r. mieszkał w Przasnyszu.
Rodzinę założył w 1942 r., żeniąc się z przasnyszanką Aliną Kiembrowską. Wychował dwóch synów: Andrzeja i Jana. Od 1959 r. mieszkał we własnym domu przy ul. Mostowej 5. Po wprowadzeniu stanu wojennego popadł w depresję, straciwszy ostatnią nadzieję na wolną Polskę. Zmarł nagle, nie doczekawszy się tej wolności. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Przasnyszu obok żony.
Antoni Niksiński odznaczony został Medalem "Za Udział w Wojnie Obronnej 1939", Medalem Zwycięstwa i Wolności, Krzyżem Partyzanckim, Brązowym Medalem "Za Zasługi dla Obronności Kraju".

BIBLIOGRAFIA
1. Aleksander Drwęcki, Bitwa oddziału partyzanckiego AK "Łowcy" pod Szlą, Przasnysz 1995, s. 35-36, 112.
2. Aleksander Drwęcki, Cmentarz parafialny w Przasnyszu, Przasnysz 2003, s. 152.
3. Jan Niksiński, Antoni Niksiński, biogram do albumu Z przaśnego szczepu.
4. Jan Niksiński, Transcendencja obrazu. Katalog wystawy retrospektywnej z okazji 40-lecia pracy twórczej, Warszawa 2018, s. 88.