Franciszek Berk 

Franciszek Berk (ur. 20 października 1892 r. w Jednorożcu, zm. 19 listopada 1958 r. tamże) -  żołnierz Armii Polskiej we Francji i Wojska Polskiego II RP, ochotnik w wojnie polsko sowieckiej 1920 r., rolnik.
 
Był synem Franciszka i Wiktorii ze Świdrów, rolników z Jednorożca. Jego dziadek, Paweł Berk, walczył po stronie Rosji carskiej w wojnie z Turcją, za co otrzymał krzyż i dwa medale. Do śmierci pobierał pensję. Od piątego roku życia Franciszek marzył o tym, by pójść w ślady dziadka i zostać żołnierzem. Nie pozwoliły na to warunki materialne w domu rodziców. W sierpniu 1912 r. udał się więc  na emigrację zarobkową do USA. Tam uczył się stolarstwa i ślusarstwa. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w mieście Bristol. Uczestniczył w ćwiczeniach bojowych związku i przybrał pseudonim "Berkowski".
 
22 października 1917 r. wstąpił do formowanej w Kanadzie Armii Polskiej. W styczniu 1918 r. dotarł transportem do Francji, gdzie został przydzielony do 1. Pułku (1. Dywizja 2. Baon 2. Kompania Karabinów Maszynowych). Walczył w Szampanii i Alzacji między 1 czerwca a 30 października 1918 r. W Polsce przebywał od 22 kwietnia 1919 r. Jego pułk został przemianowany na 43. Pułk Strzelców Legionu Bajończyków. Franciszek walczył m.in. pod Łuckiem i Równem. Został zdemobilizowany 28 kwietnia 1920 r. Następnie jako ochotnik wstąpił do polskiego wojska 4 sierpnia 1920 r. Przydzielono go do 1. Baonu Saperów w Marymoncie. Walczył w Bitwie Warszawskiej. Ze służby został zwolniony 20 października 1920 r.
 
Miesiąc później, 21 listopada 1920 r. poślubił w Jednorożcu Mariannę Opalach z Jednorożca, córkę Stefana i Marianny z Bergów. Franciszek pracował wówczas jako robotnik w Pogorzeli. Po ślubie osiadł na kilku morgach w Jednorożcu, które żona otrzymała w spadku po ojcu. Mieszkał na Żydowie. W 1937 r. uhonorowany został przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego Medalem Niepodległości. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Jednorożcu.
 
BIBLIOGRAFIA
1. Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Jednorożcu, 1892, akt chrztu nr 62; tamże, 1920, akt małżeństwa nr 27.
2. Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. 08.11.1937, MN.
3. Maria Weronika Kmoch, Blog "Kurpianka w wielkim świecie": https://www.facebook.com/Kurpiankawwielkimswiecie/posts/2266344296845288.